Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από την φύση τους βασίζονται στην επικοινωνία και στη συμπεριφορά του ατόμου, τα οποία είναι βασικά συστατικά της ανάγκης να είμαστε “σε επαφή” ή “συνδεδεμένοι” με κάποιον, όπως ακριβώς γίνεται και στον μη ψηφιακό κόσμο. Η ανάπτυξη κοινοτήτων (community building) αφορά το χτίσιμο σχέσεων εμπιστοσύνης και επικοινωνίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με στόχο τη διαμόρφωση τους και την ανάπτυξη διαδραστικής σχέσης μεταξύ αυτών και των ενδιαφερόμενων μερών, επιδιώκοντας την ανταλλαγή ιδεών, την αντιμετώπιση κοινών ζητημάτων και τη συνδημιουργία λύσεων σε προβλήματα που αφορούν όλους.
Το τελευταίο διάστημα ολοένα και περισσότερο διαφαίνεται ότι οι ασθενείς – και κυρίως αυτοί με χρόνιες ή σπάνιες παθήσεις – τείνουν να αναζητούν άτομα με την ίδια κατάσταση υγείας, με το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να αποτελούν τα βασικότερα εργαλεία τους. Προέκυψαν έτσι οι online κοινότητες των οποίων σκοπός, πέραν της ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και δικτύωσης, αποτελεί η ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις ασθένειες, τις θεραπείες και τα αποτελέσματά τους, τους επαγγελματίες υγείας και τις παρεχόμενες υπηρεσίες περίθαλψης.
Οι κοινότητες αυτές, σε γενικές γραμμές, αποτελούν ομάδες επαφών στο διαδίκτυο οι οποίες παρουσιάζουν κοινά ενδιαφέροντα, ανάγκες, επιθυμίες και προβληματισμούς και οι οποίες έχουν την ιδιότητα να αναπτύσσονται ενεργά, ανταλλάσσοντας μεταξύ τους σκέψεις, ιδέες και εμπειρίες. Τα μέλη μιας κοινότητας αισθάνονται ότι ανήκουν κάπου και ότι μοιράζονται έναν συναισθηματικό δεσμό, ότι έχουν κοινούς στόχους, καθώς και ότι μπορούν να επηρεάσουν ή να επηρεαστούν από άλλα μέλη.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα της online κοινότητας γιατρών QuantiaMD ανάμεσα σε περισσότερους από 4 χιλιάδες κλινικούς γιατρούς, διαπιστώθηκε ότι δύο στους τρεις των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι οι διαδικτυακές κοινότητες ασθενών έχουν θετικό αντίκτυπο για τους ασθενείς, ενώ το 79% προτείνουν ή θα πρότειναν συμμετοχή σε αυτές. Το δε 78% ισχυρίζεται ότι στις κοινότητες γιατρών-ασθενών η διανομή πληροφοριών και γνώσης αποτελεί τη νούμερο ένα προτεραιότητα.
Έτσι και βρίσκουμε πλατφόρμες όπως το PatientsLikeMe που ενθαρρύνει τους ασθενείς να μιλήσουν ανοικτά για την υγεία τους, το κοινωνικό δίκτυο Crohnology το οποίο για τους ερευνητές και τους παρόχους περίθαλψης προσφέρει τη δυνατότητα κατάθεσης ερωτηματολογίων για τη συλλογή πληροφοριών, την online κοινότητα Smart Patients στην οποία γιατροί και ασθενείς μπορούν να μάθουν ο ένας από τον άλλο για τον καρκίνο (π.χ. κλινικές δοκιμές, εμπειρίες, θεραπείες, τα νέα της επιστήμης) κλπ.
Συνεπώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πέρα της αξίας που παρέχουν στον ασθενή, παρέχουν και στους επαγγελματίες υγείας τη δυνατότητα να παρατηρήσουν και να αναλύσουν τα δεδομένα που αναζητούν. Φυσικά, η παρουσία των επαγγελματιών υγείας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δίπλα στον ασθενή, η επικοινωνία, η υποστήριξη, η εξυπηρέτηση και η εν γένει θετική εμπειρία που αποκομίζει ο ασθενής, ενισχύουν σημαντικά το επίπεδο εμπιστοσύνης του προς τον επαγγελματία υγείας.
Αρχίζουμε λοιπόν και έχουμε ομάδες ασθενών που λειτουργούν πλέον ως ενεργοί συνομιλητές στο διάλογο μεταξύ ερευνητών, επαγγελματιών υγείας και φορέων. Δεν είναι ωστόσο δεδομένο ότι οι συγκεκριμένες ομάδες είναι επαρκώς ενημερωμένες, με εύκολη πρόσβαση σε τεκμηριωμένη και φερέγγυα πληροφορία, πράγμα που τους καθιστά σε μειονεκτικότερη θέση πολλές φορές σε σχέση με τους άλλους συνομιλητές. Είναι αναγκαία συνεπώς η ανάπτυξη δικτυακών κοινοτήτων, με παραπομπή σε έγκριτο περιεχόμενο για πληροφορίες σε θέματα υγείας, ενθάρρυνση για συζήτηση και ανταλλαγή εμπειριών για ουσιαστική βελτίωση των προσφερόμενων υπηρεσιών υγείας.
Η ανάπτυξη τέτοιων κοινοτήτων είναι ένα έργο που μπορεί να αναλάβει ο οποιοσδήποτε (ασθενής, επαγγελματίας υγείας ή εταιρία) μπορεί να προάγει το διάλογο και την ανοικτή επικοινωνία ανάμεσα σε κάθε πλευρά. Αυτό που οφείλει είναι να ακούει, να αξιολογεί και να επικοινωνεί με φιλικότητα, αμεσότητα και ειλικρίνεια ώστε να εμπνέει τους εμπλεκόμενους να δημιουργήσουν περαιτέρω γέφυρες επικοινωνίας με την κοινότητα, με σκοπό την ποιοτική και παραγωγική ανάπτυξή της.
Αυτή είναι μία σημαντική ευκαιρία τόσο για τους επαγγελματίες υγείας – οι οποίοι δυστυχώς εισέρχονται με αργούς ρυθμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με την επαγγελματική τους ιδιότητα- όσο και για τις εταιρίες φαρμακευτικές κλπ – οι οποίες και θα πρέπει να κατανοήσουν πως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν αποτελούν μόνο ένα κανάλι μετάδοσης των νέων τους. Επαγγελματίες και εταιρίες στο χώρο της υγείας έχουν τη σημαντική ευκαιρία και τη δυνατότητα, σε μία εποχή σημαντικών ανατροπών και εξελίξεων, να προσεγγίσουν περισσότερο τους ασθενείς με σκοπό τη στήριξη και πληροφόρηση τους σε σχέση με τη νόσο τους, να παρακολουθήσουν τις συζητήσεις και να επιδιώξουν να προσθέσουν περεταίρω αξία στο διάλογο. Τη δική τους μοναδική αξία!
